امروزه هیچ‌کس نیست که نقش صابون را در طول تاریخ زندگی بشر انکار کند. این ماده جادویی که جان میلیون‌ها انسان را نجات داده، تاکنون  اشکال مختلفی را به خود گرفته است. صابون‌های جامد و مایع دستشویی دو نوع رایج از پاک‌کننده‌های صابونی هستند؛ اما زمانی که صحبت از کشتن میکروب‌ها و بهبود سلامت پوست به میان می‌آید، صابون‌ جامد عملکرد بهتری دارد یا مایع دستشویی؟ این سوال احتمالا بارها به ذهن شما نیز خطور کرده است.

به‌طور کلی، شست‌وشوی دست‌ها تقریبا بهترین و قدرتمندترین روشی است که افراد می‌توانند به کمک آن از شیوع بیماری‌ها جلوگیری کنند. اما همان‌طور که به خاطر دارید، در زمان شیوع ویروس کویید19، بسیاری از افراد می‌خواستند بدانند که عملکرد صابون بهتر است یا مایع دستشویی؟ در حقیقت، درست‌ترین پاسخ به این سوال جمله « بستگی دارد» است. بنابراین بهتر است با بررسی مزایا و معایب هر کدام، مشخص کنیم که کدام یک از آن‌ها با توجه به نیازهای ما می‌توانند کارآیی بهتری برایمان داشته باشند. در این مقاله قصد داریم با بررسی تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی و پرداختن به مزایا و معایب هر کدام به‌صورت جداگانه، پاسخی مناسب برای این پرسش چالش‌برانگیز پیدا کنیم اما قبل از هر چیزی لازم است تا شما را با مفهوم اصلی صابون آشنا کنیم.

صابون چیست؟

اگر فکر می‌کنید مایع دستشویی یا صابون جامدی که کنار سینک دستشویی دارید، صابون واقعی هستند سخت در اشتباهید. طبق تعریف دقیقی که سازمان FDA از صابون ارائه داده، صابون باید چربی یا روغن را با مواد قلیایی مانند قلیاب ترکیب کند. بنابراین اکثر صابون‌های محبوب موجود در بازار، چه از نوع جامد و چه از نوع مایع، با تعریف اصلی صابون مطابقت ندارند؛ بلکه جزو شوینده‌های مصنوعی به‌حساب می‌آیند.

یک راه تشخیص صابون‌های طبیعی از شوینده‌های مصنوعی این است که به میزان کف آن‌ها توجه کنید. اگر شوینده شما به‌مقدار زیادی کف می‌کند، احتمالا مصنوعی است. بهتر است بدانید که شوینده‌های مصنوعی از کارآیی لازم برخوردارند و برای سلامتی شما ضرری ندارند؛ اما بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند به دلایل مختلفی هم‌چون اجتناب از مصرف مواد شیمیایی، حفاظت از محیط‌زیست و حمایت از کسب‌وکارهای محلی از صابون‌های سنتی استفاده کنند.

صابون جامد در مقابل مایع دستشویی

این سوال که صابون‌ جامد برای سلامت پوست بهتر است یا مایع دستشویی، می‌تواند یک سوال چالش‌برانگیز باشد؛ زیرا پاسخ آن کاملا بستگی به این دارد که شما چه هدفی را دنبال می‌کنید. بنابراین پاسخ این سوال بسته به اهداف و دغدغه‌های شما می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه قصد داریم از ابعاد مختلف به بررسی تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی بپردازیم.

• تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی به‌لحاظ از بین بردن میکروب‌ها

زمانی که بحث به قدرت پاک‌کنندگی صابون و مایع دستشویی می‌رسد، بهتر است بدانید مادامی که این محصولات حاوی مواد پاک‌کننده باشند، فرقی نمی‌کند از کدام یک از آن‌ها استفاده کنید. دکتر ریچل برنز، متخصص پوست و مشاور زیبایی معتقد است که «صابون‌های جامد و مایع‌های دستشویی هر دو به یک میزان در کاهش عوامل بیماری‌زا و از بین بردن آلودگی‌ها موثر هستند.» پس دیگر لازم نیست در مورد تفاوت قدرت‌پاک‌کنندگی صابون جامد و مایع دستشویی نگران نباشید و در این مورد، با خیال راحت طبق سلیقه و ترجیحات شخصی خودتان عمل کنید.

• تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی از نظر میزان آبرسانی  

 اگر به دنبال یک شوینده آبرسان هستید، احتمالا با استفاده از مایع دستشویی به جای صابون، نتیجه بهتری خواهید گرفت. طبق گفته دکتر برنز:  « صابون‌های جامد اغلب pH بالایی  دارند که می‌تواند منجر به کم‌آبی و خشکی پوست شود.» اما بهتر است بدانید که امروزه در فرمولاسیون بسیاری از صابون‌های جامد نیز از روغن‌ها و مواد مرطوب‌کننده استفاده می‌شود تا به این ترتیب از خشکی پوست در اثر استفاده از آن‌ها کاسته شود.

اگر علاقه‌مند به مطالعه بیشتر هستید: «چند نکته برای محافظت از زیبایی پوست دست»

• تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی از نظر میزان مواد شیمیایی  

صابون‌های جامد در مقایسه با مایع و فوم دستشویی مواد شیمیایی کمتری دارند. طبق گفته دکتر برنز، توجه به مواد تشکیل‌دهنده پاک‌کننده‌های صابونی اهمیت زیادی دارد؛ زیرا مواد شیمیایی می‌توانند از پوست عبور کنند و وارد جریان خون شوند. اکثر صابون‌های جامد نسبت به مایع و فوم دستشویی دارای مواد طبیعی بیشتری هستند؛ اما این به این معنا نیست که همه مایعات‌ دستشویی‌ از مواد شیمیایی ساخته شده‌اند و فرمولاسیون طبیعی ندارند. پس بهتر است مواد تشکیل‌دهنده این پاک‌کننده‌ها را بررسی کنید. این مواد طبیعی باید شامل گلیسیرین (پاک‌کننده‌ای که رطوبت پوست را حفظ می‌کند) و روغن‌های ضروری مانند لیمو، اسطوخودوس، گل رز  و روغن چوب سدر باشند. همچنین افزودن روغن‌هایی مثل نارگیل و بادام شیرین به شوینده‌های پوستی باعث حفظ نرمی و لطافت پوست می‌شود.

مراقب باشید تا در ترکیبات شوینده‌هایی که استفاده می‌کنید، موادی هم‌چون تریکلوزان (FDA در سال 2018 استفاده از آن را ممنوع کرد) و پارابن‌ها (مواد نگهدارنده‌ای که عمر مفید لوازم آرایشی را افزایش می‌دهند) به کار نرفته باشد. همچنین افرادی که دارای آلرژی هستند باید این ترکیبات را به‌دقت بررسی کنند تا از عدم‌وجود هرگونه ترکیبات معطر در آن‌ها که باعث حساسیت‌های پوستی می‌شوند، مطمئن شوند.

• تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی از نظر ریسک انتقال آلودگی

همان‌طور که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، مادامی که صابون‌‌ جامد و مایع دستشویی دارای ترکیبات تقریبا یکسانی هستند و عملکرد آن‌ها به‌لحاظ پاک‌کنندگی تفاوتی ندارد. اما نکته‌ای که بهتر است به آن توجه کنید این است که صابون‌های جامد معمولا در گوشه‌ای از سینک یا در جاصابونی‌ قرار می‌گیرند و این محیط‌های  مرطوب احتمال رشد میکروب‌ها را افزایش می‌دهند. برخی از متخصصان معتقدند که صابون‌های جامد، محل تجمع میکروب‌ها هستند. البته هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست که آیا این میکروب‌ها هنگام شست‌وشو به پوست منتقل می‌شوند یا نه. متخصصان در این خصوص نظرات متناقضی دارند؛ یک مطالعه اولیه نشان داده که صابون‌های حاوی باکتری، باکتری‌ها را در طول شست‌وشو منتقل نمی‌کنند؛ اما برخی از متخصصان معتقد هستند که این میکروب‌ها به‌دنبال استفاده از صابون به شما منتقل می‌شوند.

همچنین بهتر است در سرویس‌ بهداشتی‌های عمومی که هم‌زمان توسط تعداد زیادی از افراد استفاده می‌شوند، از صابون‌های مایع یا همان مایع دستشویی استفاده شود تا ریسک انتقال آلودگی‌ها از فردی به افراد دیگر کاهش یابد. توجه داشته باشید که قسمت بیرونی بطری‌ مایع دستشویی نیز حتما باید تمیز و استریل شود.

اگر علاقه‌مند به مطالعه بیشتر هستید:  «قبل از استفاده از مایع دست‌شویی آنتی باکتریال این مطلب را بخوانید!»

• تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی از نظر ایجاد آلرژی

معمولا صابون‌های جامد برای افرادی که دارای پوست حساس و آلرژی هستند، بهتر عمل می‌کنند زیرا اکثر صابون‌ها در مقایسه با مایع دستشویی‌ها از مواد شیمیایی کمتری برخوردارند. همچنین در فرمولاسیون صابون‌های جامد از ترکیبات معطر و رنگی کمتری استفاده شده است. بنابراین پوست افراد دارای آلرژی به ‌میزان کمتری به آن‌ها  واکنش نشان می‌دهد.

برای جمع‌بندی مطالبی که گفته شد، بهتر است به‌صورت جداگانه مزایا و معایب صابون جامد و مایع دستشویی را بررسی کنیم:

مزایای مایع دستشویی

مزایای مایع دستشویی شامل این موارد است:

• چون دیگر خبری از بقایای صابون نیست، محوطه اطراف سینک را تمیزتر و مرتب‌تر نگه می‌دارند.
• استفاده از بطری مایع دستشویی، در مقایسه با صابون‌های جامد راحت‌تر است.
• در فرمولاسیون آن‌ها معمولا از مرطوب‌کننده‌ها استفاده شده تا به رطوبت و نرم نگه داشتن پوست کمک کند.
• تنوع بیشتر و رایحه‌های متفاوت‌تری در آن‌ها به کار رفته است.

معایب مایع دستشویی

معایب مایع دستشویی شامل این موارد است:

• مایع دستشویی معمولا در مقایسه با صابون جامد گران‌تر است.

مزایای صابون جامد

مزایای صابون جامد شامل این موارد می‌شود:

• طبق نظر متخصصان، اصطکاک ایجاد شده در اثر برخورد صابون جامد با دست‌ها می‌تواند در مقایسه با مایع دستشویی، به‌میزان بیشتری آلودگی‌های قابل‌مشاهده را از بین ببرد.
• معمولا مقرون‌به‌صرفه‌تر از مایه دستشویی است.
• بسته‌بندی‌ کاغذی آن‌ها در مقایسه با بطری‌های مایع دستشویی پایدارتر است و آسیب کمتری به محیط‌زیست می‌رساند.

معایب صابون جامد

معایب صابون جامد شامل این موارد می‌شود:

• به‌علت بالا بودن pH، نسبت به مایع دستشویی پوست را به‌میزان بیشتری خشک می‌کند.
• صابون‌های‌ استفاده‌شده لزج می‌شوند که هرچند تهدیدی برای سلامتی محسوب نمی‌شوند، اما ممکن است ناخوشایند به نظر برسند.

در این مقاله تلاش کردیم تا با تفاوت صابون جامد و مایع دستشویی شما را در انتخاب محصولی که تناسب بیشتری با نیازها و ترجیحات‌تان دارد، یاری کنیم. اما نکته اصلی این است که چه از صابون‌های جامد برای شست‌وشوی دست‌های خود استفاده می‌کنید و چه از مایع دستشویی، باید دقت کنید که این کار را به‌شیوه‌ای درست و کامل انجام دهید تا از انتقال هرگونه عامل بیماری‌زا به سطوح یا اشخاص دیگر جلوگیری کنید. محصولات اوه با تنوع و کیفیت بی‌نظیر خود توانسته‌اند بهداشت عمومی را در کشور به طرز قابل‌توجهی بهبود بدهند. این برند موفق شده با تولید نسل جدید مایع دستشویی  به‌شکل فوم و کرمی، رضایت مشتریان خود را به‌بهترین شکل تامین کند. مایع دستشویی صدفی اوه ، مایع دستشویی فوم اوه و مایع دستشویی کرمی اوه غنی شده با ویتامین ب۵ چند نمونه از این محصولات هستند. برای اطلاع و آشنایی بیشتر می‌توانید به وب سایت اوه مراجعه کنید.

منابع:

https://www.thehealthy.com/skin-health/bar-soap-vs-liquid-soap/

https://www.insider.com/guides/health/is-bar-soap-better-than-liquid-soap