دلایل بوی بد بدن و راه های از بین بردن آن
فهرست
همه ما تجربه عرق کردن را پس از انجام فعاليت هاي روزانه يا ورزش سنگين داشته ايم. تصور عام بر اين است که عرق بدن بوی بدی مي دهد، تا حدي درست است در حقيقت عرقي که در سطح پوست ايجاد مي شود مي تواند عامل بوی بد بدن شما باشد، اما عرق به خودي خود بوی بد ندارد. به طور طبيعي روي پوست بدن، باکتري هايي زندگي مي کنند که براي ما آسيب زننده نمي باشند اما اين باکتري ها پروتئين هاي موجود در عرق را مي شکنند و آنها را تبديل به اسيد هاي خاصي مي کنند که مسبب بوی بد بدن مي باشند.
بوی بد بدن از کجا مي آيد؟
بدن هر فرد با توجه به نوع رژيم غذايي، جنسيت، تغييرات هورموني و وضعيت سلامتي بوی خاص خودش را دارد.
معمولا بوی بدن از سن بلوغ (در دختران بين 14 تا 16 سال و در پسران 15 تا 17 سال) آشکار مي شود. افراد چاق، افرادي که تمايل به مصرف غذاهاي تند دارند، افراد هايدروسيز (افرادي که به طور غير طبيعي عرق مي کنند) و افرادي که تحت درمان با داروهاي خاص قرار دارند مانند داروهاي ديابت، آنتي بیوتيک ها و داروهاي ضد افسردگي نسبت به ديگران بيشتر مستعد داشتن بوي بدن مي باشند. بوي بد بدن مسري نيست و به ديگران منتقل نمي‌شود. البته اگر علت بروز اين حالت عفونت خاصي باشد و آن عفونت مسری باشد می تواند به ديگران منتقل مي شود (مانند بيماري هاي مقاربتي)
عرق کردن و غده های عرق
به طور ميانگين سه تا چهار ميليون غده عرق در بدن انسان وجود دارد که در کل دو نوع می باشند:
غدد اکرين
نوع ساده اي از غده های تعریق که در سرتاسر بدن وجود دارند. غده اکرين مسئول خنک کردن و پايين آوردن دمای بدن به منظور ثابت نگه داشتن آن تا حداکثر ۳۷ درجه است . عرق توليد شده توسط اين غده ها بوسيله مجراي مارپيچ به سطح پوست مي رسد و با تبخير آن بدن خنک مي شود. اين نوع غده ها عموما با قرار گرفتن در محيط گرم و مرطوب، فعاليت کردن يا وجود تب فعال مي‌شود. ترشحات حاصل از اين غدد به انسان امکان مي‌دهد که در شرايط آب و هواي متفاوت زندگي کند. معمولا عرق توليد شده توسط اين غدد بي بو هستند چراکه ترشحات اين غدد مقدار زيادي نمک دارد و نمک مانع فعاليت باکتري ها مي شود.
غدد آپوکرين
اين غدد در زير بغل، پشت پلک، گوش، کشاله ران و سينه وجود دارند. البته بيشتر غده هاي آپوکرين در کشاله ران و زير بغل تجمع دارند. ترشح اين غده ها نيز مانند ترشحات غدد اکرين بدون بو مي باشد ولي به دليل اينکه اين ترشحات به مقدار زيادي پروتئين دارد محيط مناسبي برای رشد و تغذيه باکتري ها مي باشند، باکتري ها، پروتئين ها را تجزيه کرده و اسيد توليد مي کنند که عامل اصلي بوي بد بدن مي باشند .
به طور معمول دو نوع اسيد عامل بوی بد بدن مي باشند:
پروپيونيک اسيد
باکتري پروبيوني، آمينو اسيد را به پروبيونيک اسيد تبديل مي کند. باکتري پروبيوني در منافذ غدد سباسي افراد بالغ و نوجوان زندگي مي کنند. اين اسيد بويی شبيه به بوي اسيد استيک دارد در حقيقت بويی تند و شبيه به سرکه.
ايزووالريک اسيد
(3- متيل بوتانوييک اسيد) عامل ديگر بوی بد بدن مي باشد که از تجزيه پروتئين های عرق توسط باکتری استافيلوکوکوس اپيدرميديس بوجود مي آيد که اين اسيد به مقدار زياد، در انواع مختلف پنير وجود دارد.
راههای از بين بردن بوی بد بدن
- شستشوی منظم و روزانه با آب گرم و شامپو بدن خوب باعث از بين رفتن باکتری ها و از بين رفتن بوی بد بدن مي شود.
- مقدار خيلي زيادي از غده هاي اپوکرين در زير بغل تجمع يافته از اين رو رعايت بهداشت و تميز نگه داشتن اين ناحيه تاثير بسيار زيادي در کم کردن بوي بدن دارد.
- استفاده از ضد عرق ها و دئودرانت ها عامل موثري براي کم شدن عرق و کاهش بوی بدن مي باشند چراکه آنها محيط را اسيدي مي کنند و مانع فعاليت باکتري ها مي شوند از طرفي ضد عرق ها با داشتن مواد چون آلومينيوم کلرايد جلوي فعاليت غدد عرق را مي گيرند.
- بررسي ها نشان داده خوردن سير، کاري و ساير ادويه هاي تند و مصرف زياد گوشت قرمز مي تواند سبب افزايش بوی بدن شود از اين رو پيروي از يک رژيم غذايي مناسب خود عاملي براي کاهش بوی بد بدن مي باشد.
- استفاده از لباسهايي با الياف طبيعي مانند کتان، پشم و ابريشم که اجازه عبور هوا و تبخير بهتر عرق را مي دهد عملی برای کاهش بوی بد بدن می باشند.
- شستن مرتب لباس ها و استفاده از لباس های تميز
يکي از راه هايي که به تازگي براي کم کردن تعريق افراد هايدروسيز به کار مي برند تزريق سم بوتولونيوم مي باشد. (افراد هايدرو سيز افرادی هستند که نسبت به ديگران بيشتر تعريق دارند و يا در برخی از نقاط بدنشان مثل کف دست و کف پا به طور غير طبيعی عرق می کنند. اين تعريق با افزايش استرس و تنش های عصبی بيشتر می شود). اين سم توسط باکتری Clostridium botulinum توليد مي شود. اين ماده، سمي ترين ماده بيولوژيکي است که تا به حال شناخته شده است. ولي دوز بسيار کم و کاملا کنترل شده از اين سم براي درمان برخي بيماري ها کاربرد دارد. به اين صورت که 12 بار تزريق در ناحيه مورد نظر انجام مي شود. (ناحيه اي که زياد تعريق دارد مثل کف دست، کف پا و …) کل فرايند کمتر از 45 دقيقه به طول مي انجامد. اين سم مانع رسيدن سيگنال هاي مغز به غدد عرق مي گردد و نتيجه اين کار تعريق کمتر آن ناحيه مي شود. اثر اين درمان متناسب با مقاومت بدن افراد در مقابل ماده وارد شده ممکن است، حدود 8 ماه باقي بماند.
چگونه از پوست خود مراقبت کنیم؟
گردآورنده:
سمیه عالی – کارشناس مسئول واحد تحقیق و توسعه گروه صنعتی پاکشو
منابع: