ریزش 50 تا 100 تار مو در روز طبیعی است. پوست سر ما میزبان ۱۰۰ هزار مو است. هریک از این موها، در دوره متفاوتی از  چرخه‌ی رشد خود قرار دارند. هر فولیکول مو یک تار مو تولید می‌کند که چرخه رشد آن شامل سه مرحله:  فاز رشد (فاز آناژن)، فاز استراحت (فاز کاتاژن) و فاز ریزش (فاز تلوژن) می باشد و رشد آن در هر ماه حدود ۱۲ میلی متر است. این تار مو، ۲ تا ۶ سال عمر می‌کند. سپس، برای یک ماه رشد آن متوقف می‌شود (فاز استراحت)، وقتی چرخه‌ ریزش مو  شروع می‌شود، تار مو می‌ریزد. پس، در هر زمان، اکثر موها در فاز رشد خود قرار دارند و حجم مو را حفظ می‌کنند.

اکثر متخصصان ریزش مو را  به دو دسته ی ریزش های ارثی و ریزش های غیر ارثی، تقسیم بندی می کنند که هم در میان مردان و هم در میان زنان اتفاق می افتد.

ریزش ارثی که با نام علمی آندروژنتیک آلوپسیا نیز شناخته می شود می تواند به طورمعمول در مردان از سن ۲۰ سالگی و در زنان از سن ۴۰ سالگی بروز ‌کند. این یک بیماری ناشی از یک محصول جانبی هورمون تستوسترون به نام دی هیدروتستوسترون یا DHT است.  DHT به فولیکول های مو متصل می شود و باعث می شود که دوره رشد آنها کوتاه شوند. این کوتاهی دوره رشد باعث می شود که موها نازک و نازک تر شوند تا اینکه برخی از مردان قسمت جلویی سرشان کاملا طاس می شود الگوی طاسی مردان  ( male pattern baldness). این نوع ریزش در مردان معمولا از شقیقه‌ها شروع شده و کم کم تاج سر موها نازک شده و می‌ریزد. اما  این مشکل در زنان به طور معمول از جلوی سر شروع نمی‌شود، بلکه تمام موهای سر شروع به نازک شدن و سپس ریزش می‌کنند.

ریزش های غیر ارثی مو انواع مختلفی دارند ولی به دلیل این که کمتر شایع هستند، به نسبت از اهمیت کمتری برخوردارند. ريزش مو غیر ارثی می توانند دلایل مختلفی داشته باشه که از آن جمله ميتوان به:

کمبود برخی مواد در رژیم غذایی

تارهای مو از جنس پروتئین هستند، بنابراین کمبود پروتئین در رژیم غذایی باعث ایجاد مشکلاتی در روند ساخت مو می‌شود. مصرف مقادیر کافی پروتئین برای جلوگیری از ریزش مو اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین عناصری مانند روی و آهن نقش مهمی در جلوگیری از ریزش مو دارند.  فقر آهن، در صورت داشتن یا نداشتن آنمی، می تواند منجر به ریزش مو شود. کمبود برخی ویتامین‌ها میتواند خود را به صورت ریزش مو نمایان سازد.  ویتامین های گروه ب، به خصوص بیوتین (ویتامین B7) و   نیاسین (ویتامین B3) در سلامت موها و جلوگیری از ریزش مو نقش مهمی دارند.

 

اختلالات غده تیروئید

در هر دو حالت کم کاری یا پرکاری غده تیروئید ریزش مو اتفاق می افتد.

 

کاهش مقدار استروژن

خیلی از زنان، در دوران یائسگی و بعد از آن  دچار ریزش مو  می شوند. زمانیکه ترشح مقدار استروژن در بدن کاهش می یابد. سایر تغییرات هورمونی، همچنین تغییر میزان استفاده از داروهای ضد حاملگی  نیز می تواند منجر به ریزش مو شود.

 

تغییرات هورمونی بعد از حاملگی

مادرانی که تازه زایمان کرده اند از ابتدا تا بعد از ۶ ماه نیز ریزش مو را تجربه می کنند. دلیل آن این است که مقدار استروژن در خون در حال برگشت به مقدار نرمال است. در حقیقت چیزی که به نظر ریزش موی شدید می آید در واقع تنظیم چرخه رشد طبیعی مو نسبت به زمان حاملگی است که در اثر میزان زیاد هورمون ریزش مو از حد نرمال کمتر میشود.

 

سندرم PCOS

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، یک عدم تعادل دیگر در هورمون های جنسی زنانه و مردانه است. میزان بالای آندروژن ممکن است باعث کیست تخمدان، افزایش وزن، ریسک بالای دیابت، تغییرات در دوره ی قاعدگی، ناباروری و کم پشتی مو شود. از آنجایی که هورمون های مردانه در PCOS بیش از حد نمو پیدا می کنند، ممکن است زنان موهای خشن در صورت و بدن را تجربه کنند. درمان PCOS می تواند عدم تعادل هورمون ها را درمان نموده و یا به بازگشت این تغییرات کمک کند؛ درمان ها شامل رژیم غذایی، ورزش، قرص های ضد بارداری و هم چنین درمان های خاص برای کاهش ریسک ناباروری یا دیابت است.

 

داروها

سری های خاصی  از دارو ها می تواند باعث افزایش ریزش مو شوند که از میان آنها، متداول ترین شان قرص های رقیق کننده ی خون و داروهای کاهش فشار خون معروف به بتا بلاکرها هستند. داروهای دیگری که می توانند باعث ریزش مو شوند، شامل متوترکسات (برای درمان بیماری های روماتیسمی و برخی بیماری های پوستی)، لیتیوم (برای اختلال دوقطبی و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAID شامل ایبوبروفن، و احتمالا ضد افسردگی ها هستند. برخی از افراد به صورت ارثی ممکن است با ریزش موی هورمونی مواجه بوده و مصرف قرص های ضد بارداری باعث تشدید این موضوع شود. داروهای بیهوشی در هنگام عمل های جراحی از دیگر عوامل ریزش مو هستند که عموما با گذشت 6 ماه تا یک سال ریزش قطع می شود.

 

ریزش مو ناشی از بیماری خود ایمنی

این بیماری مشکلات بسیاری بوجود می آورد اما یکی از مشکلات که مورد بحث ما می باشد ریزش مو در ناحیه سر، ابروها و مژه ها است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن یا همان گلبول های سفید دچار اختلال شده و سلول های بدن را به اشتباه مورد حمله قرار می دهند. از جمله این حملات آسیب رساندن به ریشه موها می باشد که موجب از بین رفتن فولیکول های مو و در نتیجه ریزش مو خواهد شد. دلایل اصلی این بیماری هنوز کامل مشخص نشده است. از جمله نشانه های وجود این بیماری به سرگیجه، تب خفیف، خستگی، کاهش وزن، خشکی دهان و خشکی چشم، خارش پوست و درد مفاصل می توان اشاره کرد. اما وجود این نشانه ها حتما دلیل این بیماری نمی باشد. در صورت مشاهده باید حتما به پزشک مراجعه کرد. پزشک با انجام آزمایش خون CBC می تواند به وجود این بیماری پی ببرد. این آزمایش نشان می دهد میزان گلبول های سفید (WBC) و همچنین زیر ساختارهای آن بیش از حد طبیعی مجاز می باشد.

 

بیماری آلوپسی آره آتا

در این نوع ریزش مو، موهای سر به صورت منطقه ای یا سکه ای در چندین ناحیه پوست سر دچار ریزش کلی می شوند. به دلیل اینکه معمولا منطقه ای که دچار ریزش شده است بیضی شکل یا به صورت دایره ای می باشد به آن ریزش موی سکه ای نیز می گویند. در بیماری آلوپسی آره آتا فرد خارش و التهاب را تجربه نمی کند و صرفا با الگوی ذکر شده دچار ریزش مو می شود. دلیل ابتلا به آلوپسی آره آتا در پزشکی نامعلوم است و بیشتر دانشمندان آنرا مرتبط با سیستم ایمنی و یا عصبی می دانند. خوشبختانه با شروع درمان بیش تر افراد رشد مجددا موها را در عرض 12 ماه مشاهده می کنند.

فشارهای احساسی و استرس

 

فشار احساسی کمتر از فشار جسمی باعث ریزش مو می شود، اما ممکن است به عنوان مثال، پس از مرگ عزیزان پیش بیاید، با این وجود، اکثرا فشار احساسی باعث ریزش مو نمی شود، بلکه مشکلی که وجود دارد را تشدید می کند.

 

ریزش مو به دلیل بیش از حد فرم و مدل دادن

مدل دادن و درمان شدید مو، می تواند طی سالیان باعث ریزش مو شود. مثال های مدل دادن غیر معمول شامل بافت های محکم، ویو یا بابلیس کردن، مواد شیمیایی، لخت کردن مو با هر گونه مواد شیمیایی یا گرمای بالا می باشد. از آنجایی که این کارها بر ریشه ی مو تاثیر می گذارند، ممکن است موهایتان دیگر رشد نکند.

 

کاهش وزن ناگهانی

کاهش وزن ناگهانی باعث نازک شدن مو می شود. اگرچه کاهش وزن برای سلامت بدن شما خوب است اما گاهی موجب ریزش مو می شود و معمولا 6 ماه طول می کشد.

 

شیمی درمانی

برخی داروهای مبارزه با سرطان، ریزش مو را در پی دارد. بعد از پایان شیمی درمانی ریزش مو متوقف می شود اگرچه ظاهر موها مثل قبل نخواهد بود و باید درمان شود.

 

مقدار زیاد ویتامین آ یا سلنیوم

در برخی از موارد مصرف بیش از حد ویتامین آ و یا سلنیوم ممکن است منجر به ریزش مو شود.

گردآوری

مریم احمدی فر؛ واحد تحقیق و توسعه گروه صنعتی پاکشو